İşitme kaybı, sözlü iletişimde zorlanmalara neden olan, her yaşta karşılaşılabilen bir işitme sağlığı problemidir. İşitme kaybının en önemli sebeplerinden birisi de yüksek şiddette gürültüye maruz kalmaktır. Gürültüye bağlı işitme kaybı, sanayileşmenin büyümesi ile birlikte daha da yaygın hale gelmiştir. Gürültülü ortamlarda uzun süre çalışan kişilerde oldukça sık görülür. Ülkemizde genel olarak inşaat ,tarım ve sanayi sektöründe çalışanlarda yaygın olarak gözlenmektedir. Eğer ki yüksek sese maruz kalma sonucu oluşan eşik değişikliğinin üzerinde bir de yaşa bağlı işitme kaybının da etkisi varsa, kayıp oranı yükselir. 

Gürültüye maruziyetin erken döneminde işitme kaybı her iki kulakta 3000 ile 6000 Hz arasındaki orta ve ince seslerin olduğu bölgede yoğunlukla gözlenir. Orta kulağın ve iç kulağın özellikle duyarlı olduğu bölgelerde ise odyometri testi üzerinde V şeklinde çentik görürüz ki bu 4000 Hz frekansına denk gelir. Genel itibariyle ise erken dönemde 3000 Hz ve daha düşük frekanslarda işitme kaybı pek gözlenmez. Her iki kulağında aynı anda maruz kaldığı yüksek gürültülü durumun dışında ateşli silah patlaması, davul sesi ya da patlama sesi gibi daha şiddetli sese maruz kalındığında işitme kaybı yüksek sesin geldiği tarafta daha yoğunlukla gözlenir. Tek taraflı oluşan işitme kayıplarında iç kulak hasarı dışında orta kulaktaki kemikçiklerde ya da kulak zarında da ekstra hasar gözlemlenir.

İşitme cihazına karar vermek için öncelikle hastaların işitme testi yaptırıp işitme kayıplarının belirlenmesi gerekir. Ek olarak gürültüye ne kadar süre maruz kaldığı, işitme kaybına neden olacak kişisel ve çevresel faktörler, çınlama (tinnitus), uğultu sesleri gibi şikayetlerinin belirlenmesi gerekir. Aynı zamanda iç kulağımız (koklea) etkileneceği için kelime testi sonucundaki skorlarda kötüleşmeler gözlenebilir. 

Gürültülü ortamlarda ne gibi önlemler alınmalıdır: 
-Gürültüye bağlı işitme kaybı hakkında işçilerin bilinçlendirilmesi, koruyucu ekipman kullanmaya yönelik teşvikler yapılmalı ve çalışanlar uyarılmalıdır.

-Kullanılan makinelerin gürültü düzeyi düşük makineler ile değiştirilmelidir.

-Gürültü kaynağının başka bir bölgeye alınması

-Makinelerin yerleştirildiği zeminin gürültüye ve titreşime göre yapılması

- Gürültü riski taşıyan işlerde çalışacak kişilerin işitmeleri tam bir odyometrik muayeneden geçirilmeli ve sağlık dosyasına konulmalıdır. Periyodik muayenelerde ise gürültülü işlerde çalışanlarda, her 6 ayda bir işitme testleri alınmalı ve işitme kaybı görülenlerde gerekli tedbirler alınmalıdır.

-Yüksek sesin mevcut olduğu alan dozimetre ile ölçülerek gürültünün şiddeti belirlenip, bu şiddete göre orada bulunması gereken kişilerin kaç saat çalışacağı hesaplanmalıdır. Örneğin, uluslararası standartlara göre minimum 85 dB(A) şiddetindeki bir gürültülü ortamda maksimum 4 saat çalışılması gerekmektedir.

Odyolog Zeynep Sude ER