‘Seçici sese duyarlılık sendromu’ olarak adlandırılan misophonia (mizofoni) ; çevremizdeki insanların çıkardığı ağız sesleri, burun sesleri ya da parmaklarla çıkartılan sesler gibi son derece spesifik seslerin yanında hayvanların çıkardıkları sesler, tren veya uçak gürültüsü ve uzaktaki motor sesleri gibi seslere karşı verilen yoğun duygusal tepkilerle karakterize bir rahatsızlıktır. Dünya genelinde her 100 kişiden 20'sinde görülen mizofoni, sıklıkla kadınlarda görüldüğü ve ilk kez ergenlik öncesi veya gençlik yıllarında belirti verdiği ortaya çıkmıştır.
Mizofoni, ilk defa 2001 yılında Jastreboff adlı bilim adamı tarafından tanımlanmıştır. Misophonia (mizofoni) adı; Yunanca "ses nefreti" kelimesinden gelmekte olup, dilimize de Mizofoni olarak çevrilmiştir.
Mizofoniyi tetikleyen sesler kişiden kişiye oldukça büyük farklılıklar gösterebilir. Bu tetikleyiciler de zaman içinde değişebilir veya artabilir. Bu aşırı duyarlılık, tetikleyici seslere karşı bir savaş ya da kaç tepkisine yol açar. Örneğin, rahatsız edici bir sese karşı aşırı bir dürtü duyabilirsiniz ve aşağıdaki tepkileri verebilirsiniz;
Bazı tetikleyiciler o kadar çok sıkıntıya neden olabilir ki, bunun sonucunda belirli durumlardan ve insanlardan kaçınmaya başlayabilirsiniz. Yemek sesleri genellikle bu tepkiyi tetikliyorsa, tüm yemeklerinizi tek başınıza yemeye başlayabilir ve restoran, kafe veya insanların yemek yiyebileceği diğer halka açık yerlere gitmekten kaçınabilirsiniz. Bu durum arkadaşlarınızdan, ailenizden kaçmayı veya sık sık iş ve okulunuzu kaçırmayı da beraberinde getirebilir. Kısacası, mizofoni günlük hayatın akışını ciddi anlamda bozabilir. Zamanla sosyal hayattan uzaklaşıp, yalnızlaşmaya başlayabilirsiniz.
Mizofoni, genellikle olduğu gibi, belirli bir sese tepki olarak başlasa bile, sonunda diğer sesler de benzer bir tepkiyi tetikleyebilir. En yaygın mizofoni tetikleyicilerinin çoğu diğer insanlar tarafından yapılan seslerdir. Örnekler şunları içerir:
Mizofoni varlığı; kaslarda gerginlik, vücutta baskı hissi, fiziksel veya sözlü olarak saldırma arzusu, öfke, sinir, nefret, saldırganlık duyguları, kapana kısılma, kontrolü kaybetme hissi, panik duygusu, artan kalp hızı, kan basıncı ve sıcaklık, vücutta veya göğüste sıkışma, tiksinme ve agresiflik vb. durumları beraberinde getirebilmektedir.
Mizofoninin nedeni tam olarak bilinmemekle beraber; beynin hem psikolojik hem de fiziksel olarak anormal semptomlar geliştirmesi ile ortaya çıktığı düşünülmektedir. Ayrıca obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), depresyon, anksiyete bozuklukları, tourette sendromu ve tinnitusu (çınlama) olan kişilerde daha yaygın görüldüğü bilinmektedir.
Mizofoni ile yaşıyorsanız, aynı sesleri kendi başınıza çıkarmanın tipik olarak herhangi bir tepkiye neden olmadığını fark edebilirsiniz. Mizofonisi olan bazı insanlar, tetikleyici sesleri taklit etmenin neden oldukları sıkıntıyı hafifletmeye yardımcı olabileceğini görmüşlerdir.
Günümüzde, özellikle mizofoni için belli bir ilaç tedavisi yoktur, lakin duyarlı olduğu sese karşı verdiği duygusal (öfke,nefret) ve davranışsal (saldırganlık) tepkileri kontrol altına almaya yönelik duygu kontrolü terapileri, bilişsel davranışçı terapi ve duyarsızlaştırma (ses terapisi) gibi yöntemler kullanılmaktadır.
ODYOLOG
ELİF ESER
